رهنمود های حاصل از عهدنامۀ مالک اشتر برای تنظیم خط مشی ارتباطی حکومت ها با شهروندان

اندیشمندان تأکید دارند و مطالعات متعدد نیز نشان داده است که حکومت ها برای برقراری تعامل بین عناصر سازندۀ هر ساختار سیاسی ـ که قانون ، مقامات و مردم را شامل می شود ـ نیازمند و موظف به تهیه و تنظیم خط مشی های ارتباطی اند. در این راستا، بررسی فرمان حضرت امام علی (ع) به مالک اشتر، با روش تحقیق اسنادی و در چهارچوب زبان و ادبیات علوم ارتباطات اجتماعی، بیانگر این مهم است که آن حضرت(ع)، به نوعی تإکید دارند که هیچ حکومتی نمی تواند بدون ارتباط با شهروندان خود عمل کند و باید بین حکومت (حاکم، نهادها و دستگاه های حکومتی) با مردم و برعکس، جریان مداوم اطلاعات، دستورالعمل ها، عقاید و ... برقرار باشد. در این حوزه می توان در بخش هایی از محتوای عهدنامۀ مالک اشتر، رهیافت هایی برای تمامی جوامع بشری مشاهده کرد، از جمله: توجه و احترام یکسان به تمامی شهروندان، مشخص کردن گروه های اجتماعی که شهروندان به آنها تعلق دارند و فراهم سازی امکان تعامل بین حکومت با قشرهای مختلف جامعه، فراهم کردن فرصت هایی برای برقراری ارتباط مستقیم، مباحثه و گفت وگوی عموم شهروندان با بالاترین مقامات حکومتی، فراهم کردن زمینه هایی برای دسترسی گروه های اجتماعی ضعیف تر به مراکز قدرت و نیز انتقال نیازهای آنان به حکومت، بدون آنکه این طبقه از شهروندان در بیان تقاضاها و انتظارات خود پیش قدم باشند، و فراهم کردن فرصت های متنوع ارتباطی برای بیان انتقادها و ارائۀ نظرات شهروندان و یا گروه های اجتماعی به مقامات حکومتی.